Şirk, sözlükte “ortak olmak, ortak koşmak” mânasına gelir. Şerik de “ortak” demektir, İslâm dininde, Allah Teâlâ’ya zatında, sıfatlarında, fiillerinde veya kendisine ibadet edilmesinde ortak tanımak, bu noktalarda O’nun benzeri, dengi, ortağı olduğunu söylemek şirktir. Şirk en büyük günahtır. Cenâb-ı Hak, şirki affetmeyeceğini beyan buyurmuş ve bu günahı işleyenin cennet yüzü görmeyeceğini haber vermiştir:
“Şüphe yok ki Allah kendisine ortak koşulmasını affetmez. Bundan başka dilediği kimselerin günahını bağışlar.”
“Hakikat şu ki Allah’a ortak koşan kimseye O, cenneti haram kılmıştır. Böylece varacağı yer ateştir.”
Şirk, insanlığın bir şaşkınlığıdır; cehaletin, aczin ve tembelliğin eseridir. Yüce Allah, kâinatın üstün varlığı olarak yarattığı insanı akıl gücüyle donatmış, ona rehberlik etsin diye peygamberler göndermiş, peygamberler vasıtasıyla insanların düşüncelerini aydınlatacak kitaplar indirmiştir. Beşer türünün hayatı Hz. Âdem’le birlikte ve tevhit inancı ile başlamıştır. Bu gerçeği ilahî kitaplar haber vermekte, dinler tarihi ve sosyoloji alanındaki yeni araştırmalar da kanıtlamaktadır. Ne var ki insanlar, zamanla düşünce tembelliğine müptelâ olmuş, maddenin ve bedenî arzuların cazibesine kapılmış, uzak ve gerçek sebebi unutmuş, görünmeyen gücü, biricik yaratıcıyı ikinci planda tutarak görünene tapmış, hazır ve peşin olana gönül bağlamıştır. Şirk dün de bugün de, insanlığın bayağılaşması, fikirsizliğe ve iradesizliğe yenilmesi, boşluğa düşmesinin ürünüdür. Eğer o, taassuptan uzaklaşıp zekâsını kullanabilir, iradesini bağlayan şehvet zincirini kırabilirse fikren ve ruhen yükselecek, âhenk arzeden, birlik fısıldayan kâinat içinde “Lâ ilâhe illallâh” gerçeğini kavrayacak ve şirk boşluğundan kurtulacaktır.
Şirke düşen insanın psikolojisini tasvir eden âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
“Allah’a ortak koşan kimse yükseklerden düşüp parçalanmış, kuşlar tarafından kapılmış yahut rüzgâr tarafından uzak bir yere sürüklenip atılmış gibi olur.”
Evet, şirk; puta tapıcılık, Allah’tan başkasına boyun eğicilik, bir şahsiyetsizlik, bir dünya menfaatçiliğidir. Yalan üzerine kurgulanmış bir dostluk, sahte bir antlaşma, iğreti bir dayanışmadır. Bu şenliğin dünya çapındaki ömrü pek kısadır, yalancının mumu yatsıya kadar yanacaktır. Âhirete, o ölümsüz hayata gelince, putçuluğun oradaki durumunu, puta tapanlarla kıyasıya mücadeleye girişen peygamberin dilinden ve Kur’ân-ı Kerim’in ifadesinden dinleyelim:
“(İbrâhim) şöyle dedi: Siz, dünya hayatında aranızda dostluk vesilesi olsun diye, Allah’tan başka birtakım putları mâbut edindiniz. Kıyamet günü birbirinize küfredecek, birbirinize lânet okuyacaksınız. Barınacağınız yer ateş olacak, hiçbir yardımcınız da bulunmayacaktır.”