Doğum Haritası

Doktor Rıza Nur, Türk Tarihi, Matbaai Âmire, cilt: I, 367 s. Bundan yaklaşık otuz yıl önce ben de bu isimle bir cilt kitap yayınlamıştım. O zamana kadar Arap imlasıyla yazılıp duran milletimizin adını “Türk” şeklinde yazdığım için bazı dostlar bana “vâvlı Türk” lakabını vermişlerdi. Ben o kitabı, milletimin bir tarih sahibi olduğunu, tarihî bir millet … Devamını oku

On dokuzuncu asrın en büyük tarihî özelliği, milliyetçilik hareketinin eski Avrupa haritası üzerinde olan etkisidir. Bu itibarla geçen yüz senenin diğer asırlardan farkı, tek milliyet asrı olmasıdır. O zaman Avrupa’nın hemen hemen her tarafında her gün bir isyan çıkmış, millî muharebelerinde ise nehirlerce kan akmıştı! Biz, bu müthiş kasırganın nasıl geçtiğinden oldukça habersiziz; çünkü zaman … Devamını oku

Önemli ilim şahsiyetlerinde bile kendisini çok defa hissettiren hatalı bir telakki, milliyetçilik konusunda açık bir fikir sahibi olmak isteyenleri büyük müşküller karşısında bırakır. Bu da; milliyetçilik konusunun şimdiye kadar esaslı ve kesin bir surette tetkik edilmemiş olmasından ileri gelir. Çok defa öyle zannediliyor ki, milliyetçilik; bir milletin en karanlık ve meçhul asırlara kadar uzanan tarihi … Devamını oku

Çağdaş ilim ve eleştirinin kökeni eski Yunan düşüncesiyle başlar. Bundan önceki düşünce hayatını mitoloji temsil eder. Mitoloji, evrensel bir rüyayı andırır. Efsanelerin unsurları, fikirler, anlamlardan daha çok hayallerin imgeleridir. Zihin bu faaliyet devresinde idaresiz bir düşünce yapısına sahiptir. Burada tartışma ve eleştiriye imkân yoktur. Çünkü beşeriyet henüz bir çocuk gibi masallar isteyen ve bunlarla avunan … Devamını oku

Şekib Bey’in “Tarih Karşısında Münevver”ini ilk olarak ocakta dinlemiştim. İkinci defa yine büyük bir zevkle Hayat sahifelerinde okudum. Felsefeci arkadaşımın Tarih ve hatta Sosyoloji hakkındaki bakış açıları, bir taraftan lüzumundan çok fazla şüphe ve tereddütlerle dolu, diğer taraftan da mesela “Tarih”in mahiyeti ve gayesi hakkında –bugünkü tarihçilerin ancak hayretle karşılayacakları– birtakım isnatlarla doludur. “Tarihin fetvalarına … Devamını oku

On dokuzuncu asırda önemli bir gelişme gösterdiği için ilerlemeye başlayan tarih, asrımızda da gelişmeye devam ediyor ve duracağa asla benzemiyor; hatta bazen o kadar taşıyor ki her şeyin üzerine çıkabiliyor. Nitekim bugün edebiyat fakültelerinin çoğu, umumî bir onay ile sessizce tarih fakültelerine dönüşmüş gibidirler. Eski isimlerini ancak geleneğe saygı adına koruyorlar. Buralarda artık tarihten başka … Devamını oku

Toplumun genel kurumlarının başında bulunacak devlet adamlarında aranacak birtakım özellikler vardır. Bence bunların en önemlisi geçmişe ait tecrübelerden faydalanmasını bilmektir. Her birey geleceğe doğru yürürken birtakım imkânlar karşısında bulunur. Müesseseleri idare etmekle mükellef olanlar için de takip edilecek değişik yollar olabilir. Bunlardan birini seçerken mazide yapılan tecrübeler bize rehberlik ederse hareketimizdeki kuvvet, seçtiğimiz usûl hakkındaki … Devamını oku

Celal Nuri Bey, “Fatih’le Yavuz Hakkında Muhâkeme” adıyla İkdam’da neşrettiği iki makalede bir giriş kabilinden, eski tarihi eserlerimizden bahsederek onlar hakkında pek şiddetli bir karar veriyor: “Tarihçiler kafilenin sonunda fakat ehemmiyet itibariyle başında bulunan Nâmık Kemal de dâhil olduğu üzere, bu cemaat Türk milliyetini delalete sevk etmiş, ondaki muhakeme kabiliyetini körletmiştir. Bâyezid meydanında bütün bu … Devamını oku