Doğum Haritası

İslâm’a göre insan, Allah’ın verdiği duyular yoluyla etrafında olup bitenleri algılar ve bunların zihninde hâsıl olan suretlerini aklıyla idrak eder. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan özellik, onun çevresindeki şeyleri sadece gören, işiten değil, görüp işittiklerini aynı zamanda anlayan ve değerlendiren bir varlık oluşudur. Duyuların dış dünyada algıladıklarının yanı sıra, doğru sözlü olduğundan emin olunan kişilerin … Devamını oku

Akait ve kelâm âlimleri, nesnelerin (eşya) sabit bir gerçekliğinin bulunduğunu ve bunun bilinmesinin mümkün olduğunu kaydederler. Çünkü varlık ancak bir hakikate sahip olunca bilginin konusu olabilir. Varlık ile bilgi arasındaki bu sıkı ilişki sebebiyle akait ve kelâm âlimleri varlık meselesiyle ilgilendikleri gibi, bilgi meselesiyle de ilgilenmek durumunda kalmışlardır. Genelde ilim “bilen ile (süje) bilinen (obje) … Devamını oku

Buradaki problem meselenin kuruluş ve işleyişinde değil, münazara şekline sokulup tartışılmasındadır. Şöyle ki: İnsan işlediği fiilleri alın yazısına bakarak yapmamakta, kendi arzu ve isteğine göre kurgulayıp meydana getirmektedir. Bu, dinî ve ahlâkî sorumluluk doğuran davranışlarda olduğu gibi günlük hayatımızda da böyledir. Kader-irade ve sorumluluk konusu irdelenirken üç önemli noktanın daima göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Birincisi … Devamını oku

Kur’ân-ı Kerim’in ilk hitap ettiği Mekke ve Medine’deki halk ile Arap yarımadasının büyük çoğunluğu putlara tapıyordu. Mekke’nin fethi sırasında (8/630) Kâbe’nin içinde ve yöresinde 360 put bulunuyordu. Araplar tapındıkları putlara beşer üstü özellikler nispet ediyor, onlardan şefaat, bir nevi hidayet ve kurtuluş talep ediyordu. Aslında yaratılmışa yönelik bu tür his, inanç ve bağlılıklar, on dört … Devamını oku

Sözlükte belâ “imtihan edilmek, sınanmak” demektir. Konuya sistematik açıdan bakıldığında evrende olup biten her şey gibi belâlar da Allah’ın ezelî ilmi, kudreti ve iradesi içinde yer alır. Ancak onun fiilen meydana gelmesine kulun bazan etkisi bulunmakta bazan da bulunmamaktadır. Bir kısım belâlar işlenen günahların sonucu iken bir kısmı da onun mânevî derecesinin yükselmesini hedeflemektedir. Burada … Devamını oku

İnsanoğlu, yaşadığı geçmişi -şahıstan şahsa değişmekle birlikte- bir dereceye kadar hatırlayabilir. Uzak geçmişi ancak yazılı kayıtlardan öğrenir. Geleceğin bilgisine dair kaba bazı tahminlerden başka hiçbir imkâna sahip değildir. Çünkü “gelecek” duyular ötesidir yani gayptır. Gaybı ise sadece Allah Teâlâ ile O’nun seçtiği peygamberler bilir. Bundan dolayıdır ki Kur’ân-ı Kerim’de, “Allah’ın dilemesine bağlamadan -yani inşallah demeden- … Devamını oku

“Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık.” Kader (veya kadr); “gücü yetmek, bir şeyin hacmini ve şeklini belirlemek, bir nesneyi biçimlendirmek, bir şeyi başka bir şeyle mukayese etmek” gibi anlamlara gelir. Terim olarak, kader veya takdir, Cenâb-ı Hakk’ın bütün nesne ve olaylarıyla kâinatı ezelde planlamasından ibarettir. Sözlükte “hükmetmek, emretmek, ifa etmek” mânalarına gelen kazâ ise, … Devamını oku

Âhiret, Cenâb-ı Hakk’ın insan türü için öngördüğü serüvenin son safhasını teşkil etmektedir. Bir müslüman için dünya hayatı ne kadar gerçek ise âhiret hayatı da o kadar gerçektir. İslâm’a göre dünya ve âhiret birbirini tamamlayan bütünün iki parçasıdır. Biz şu anda birinci safhayı yaşıyoruz. Allah Teâlâ bu safhada bizi imtihan etmekte, iyi-kötü, doğru-yanlış, haklı-haksız, adaletli-adaletsiz birçok … Devamını oku

Cenâb-ı Hak insanı diğer canlılardan farklı bir konumda yaratmış, akıl, irade, bilinç ve inanma gibi yeteneklerle donatmıştır. Dünyada gerçekleştirdiği iradî fiillerinin sonucunda ona âhirette mükâfat veya ceza vaat etmiştir. Konu, insan hayatını değerlendirme olunca bu noktada mutlak adaleti, dünya ve âhiretin bir arada değerlendirilmesinde aramak gerekir. Fakirlik ve hastalık gibi dünyadaki eksikliklerin karşılığı âhirette verileceği … Devamını oku

Cennet ve cehennemin ebedî olup olmadığı meselesi kelâm bilginleri arasında tartışılmıştır. Bazı kelâmcılar, ebedî olmanın Allah Teâlâ’ya ait bir sıfat olduğunu, O’nun dışında her şeyin fâni olacağını dolayısıyla hâdis varlıklar olan cennet ve cehennemin de ebedî olamayacakları ve bir gün fenâ bulacakları görüşünü savunmuşlardır. Cehm b. Safvân ve Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf gibi kelâmcılar bu görüşü savunmaktadırlar. … Devamını oku