Osmanlı pâdişâhı Sultan Çelebi Mehmed’in Bursa’da inşâ ettirdiği, yeşil renkteki çinileriyle meşhur câmi. Sultan Çelebi Mehmed, Fetret Devrine son vererek devlette birliği temin etti. Sonra memleketin ve özellikle başşehir olan Bursa’nın imârına başladı. Bu maksatla Bursa’da 1415 senesinde bir câmi inşa ettirmeye karar verdi. Yapılacak câmiye Hacıİvaz ibni Ahi Bâyezîd mîmar olarak tâyin edildi. Ancak … Devamını oku
Ahmed Yesevî’nin ve talebelerinin tasavvufta tâkip ettikleri yol, tarîkat. Ahmed Yesevî hazretlerinin Yesî beldesinden olmasına nispetle onun yoluna Yeseviyye adı verilmiştir. Yeseviyye yolunun kurucusu olan Ahmed Yesevî hazretleri Pir-i Türkistan, Hazret-i Türkistan, Hazret-i Sultân, Hâce Ahmed ve Kul Hâce Ahmed gibi lakablarla meşhur olmuştur. Doğum târihi bilinmemektedir. Yesî’de doğmuş, 1194 (H.590) senesinde Yesî’de vefât etmiştir. … Devamını oku
Alm. Erdnuss (f), Fr. Arachide; cacahouete (f), İng. Peanut, earth nut, ground nut. Familyası: Baklagiller (Leqüminosae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilir. Yazın sarı renkli çiçekler açan, 20-40 cm boyunda bir yıllık otsu bir bitki. Vatanı Brezilya’dır. Tropik ve Subtropik bölgelerde yetiştirilir. Bitkinin gövdesi tüylü, yaygın ve dallanmıştır. Yapraklar saplı ve yaprakçıklar … Devamını oku
Alm. Topinambur (m. f), Erdschocke (f), Fr. Topinambour, hélianthe tubéreux (m), İng. Jerusalem artichoke, Canada potato. Familyası: Bileşikgiller (Compositae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Sebze bitkisi olarak yetiştirilir. Toprak altında patates gibi yumruları olan bir sebze bitkisi. Vatanı Kuzey Amerika olmakla berâber Avrupa ve Türkiye’de sebze olarak yetiştirilir. Kullanıldığı yerler: Besin maddesi olarak inulin ihtivâ eder. Besin … Devamını oku
İstanbul’da Sultanahmed Meydanında, Bizans devrinden kalma büyük su sarnıcı. Altıncı yüzyılda birinci Justinianus tarafından İstanbul’un su ihtiyacının karşılanması gâyesiyle inşâ ettirildi. Sarnıcın suyu, buraya takriben 19 km uzaklıktaki Belgrad Ormanlarından, Cebeci köy kemeri vâsıtasıyla getiriliyordu. 140×70 metrelik bir alanı kaplayan sarnıcın yüksekliği 8 m olup, tavanı 336 tâne sütun üzerinde durmaktadır. Korent tarzı başlıkları olan … Devamını oku
Alm. Unterirlische Städte, Fr. Les cités souterraines, İng. Underground cities. İlk ve ortaçağlarda insanların sürekli savaşlar sırasında düşmandan korunmak için yeraltında oydukları şehirler. Bilhassa Kapadokya adı verilen Nevşehir civârında bu yeraltı şehirlerinin meşhurları yer almaktadır. Bunlardan birisi Nevşehir’in 29 km güneyinde bulunan Derinkuyu yeraltı şehridir. Yedinci yüzyılda meydana gelen sürekli savaşlar sırasında güvenlik sebebiyle yöre … Devamını oku
Alm. Grundwässer (n.pl.), Fr. Eaux (f-pl.) souferraines, İng. Subterranean waters. Yer altında biriken ve topraktaki boşlukları tamâmen doldurarak akan sular. Bunlar içme, kullanma, tarımda sulama, fabrikaların su ihtiyaçlarının temininde büyük önem taşırlar. Yağmur, kar, dolu olarak yeryüzüne düşen yağışlar, toprak, geçirimli taş delikleri, çatlak ve yarıklardan sızarak yer altında toplanarak yeraltı sularını meydana getirirler. Sızma, … Devamını oku
On dokuzuncu asır divan şâirlerinden. 1826 senesinde Rumeli’de bulunan Yenişehir’de doğdu. Bekr Paşanın oğludur. Husûsî tahsil görerek yetişti. Arabî ve Fârisî öğrendi. Edebiyatla meşgul oldu. Abdurrahmân Sâmi Paşa Vidin vâlisi olunca, Avnî Beyi kâtiplik vazîfesiyle yanına aldı. Abdurrahmân Sâmi Paşa, Avnî’nin yetişmesi, ilminin artması için gereken bütün yardımı yaptı. Bilhassa Mesnevî’yi bizzat öğretti. Avnî Bey … Devamını oku
Osmanlılar zamânında yetişen Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İstanbul’da ilk olarak kurulan matbaanın kurulmasına fetvâ veren, elli yedinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi, Abdullah olup, Çatalcalı Ali Efendinin soyundandır. Doğum târihi bilinmemektedir. Yenişehir’de doğdu. 1744 senesinde İstanbul’da vefât etti. İlk tahsilini Yenişehir’de yaptıktan sonra İstanbul’a geldi. Zamânının âlimlerinden aklî ve naklî ilimleri tahsil etti. Yapılan imtihanı kazanarak müderris … Devamını oku
Alm. Janitscharen, Fr. Janissaire, İng. The Janissary Corps. Osmanlı Devletinde pâdişâhın şahsına bağlı kapıkulu ocaklarının piyâde sınıfı. Eyâletlerdeki topraklı veya timarlı sipâhilerle diğer eyâlet kuvvetlerinden tamâmen ayrı olarak Osmanlı devlet merkezinde pâdişâhların şahıslarına bağlı kapıkulu denilen yaya ve atlı maaşlı askerler vardı (Bkz. Kapıkulu Ocakları). Kapıkullarının en meşhur sınıfı “Yeniçeri Ocağı” idi. Osmanlı Devleti Rumeli … Devamını oku